OUDTSHOORN NUUS - Daar is vier dinge wat diep in sy hart lê: sy vrou, sy familie, die Karoo en Afrikaans – almal onherroeplik deel van sy lewe, deel van sy menswees.
So vertel die bekende Oudtshoornse storieverteller, digter en skrywer Poem Mooney verlede Saterdagaand aan die lede en gaste van die ATKV-tak Prins Albert.
Op die plaas Scholtzkloof net buite die dorp, aan die voet van die Swartberg, het Mooney dié splinternuwe tak se werksaamhede genoeglik ingelui met hartstories van sy herkoms.
Meer gepas as Mooney as eer-ste gasspreker, kon dit nie. Want, soos Mooney, self vertel: "Prins Albert is waar my naelstring begrawe is". Dis sy 'wortelwêreld', want hier is hy gebore. "Daardie naelstring, wat my pa en die vroedvrou, Ouma Rosie, begrawe het, is die band wat my onlosmaaklik vasmaak aan my wortelwêreld."
Mooney kom uit 'n familie van Karoo-mense – bobaasvertellers, boere, mense wat na aan die grond geleef het. Dis by sy voorgeslagte en by die omgewing
waar hy grootgeword het dat sy denke en lewensbenadering gevorm is. Vir hom was 'familie' en 'huis' die grondslag van sy bestaan. "Die kohesie van familieskap," noem hy dit.
Hy vertel van sy oupa se twee donkies, Venus en Harry, van die gesin se 1936-Chevvie, van die vrieskas wat hulle met planke, drade en steenkool aanmekaargeslaan het, van Oom Willem wat so wintie muilwa gedryf het "om die witmense te beïndruk", en van sy Oom Piet Willemse wat weer bus gedryf het...
"Hieroor het ek kwaai gevoel". En daar was Oupa Mooney "wat dakke gedek het met fluitjiesriet", 'n vakmanskap wat nou nog in die familie loop.
"Dit was in die dae toe oorlog werkskepping was en toe wit en bruin en swart saamgewoon het."
Mooney het op Oudtshoorn skoolgegaan en by die Opleidingskool hier as onderwyser gekwalifiseer, 'n beroep wat hy 30 jaar lank in Calitzdorp en Oudtshoorn beoefen het.
In 1998 het hy as skoolhoof uitgetree, en hom daarna begin toelê op navorsing oor inheemse mense, wat hy begin het toe hy tot die Nasionale Koisan-raad verkies is.
Sy vrou, Susanna van Wyk van Fraserburg, is al dekades lank sy hart se punt. Hulle het vier kinders en ses kleinkinders, "almal Karoo-mense".
Oor Afrikaans en sy Afrikaansheid voel Poem Mooney sterk.
En jy hoor sy hart se taal aan die woorde en uitdrukking wat sy vertelling kleur: sy 'wortelwêreld', dat sy gesin 'gekomde' (vooraanstaande) mense is, dat elke egpaar 'sifdraadgeskiedenis' het (die inligting waarvan jou kinders niks hoef te weet nie), en dat sy pa sy ma as jong meisie 'losgery' het (beïndruk en as vrou gekry het) met sy BSA-fiets.
Jy voel sy Afrikaans in sy gedigte, soos in Lewensreg, vir sy Ouma Kaatjie, in sy tweede digbundel Kringe om die maan (2009). Sy eerste bundel is Ons skilder met woorde (2003).
kon sy afkyk op die dorpskerk
met sy spitspunttoring
en die parmantige weerhaan,
meer sterk as vlerk;
op talle windpompe
en die verste ylblou rante
ver anderkant Pofadderstraat
waar die gruispad lint
tot waar dit wegraak
om die kop se punt
ARTIKEL EN FOTO: MARLENE MALAN
'Ons bring jou die nuutste Oudtshoorn, Klein-Karoo nuus'
